δυσκοιλιότητα | Χειρουργός Πρωκτολόγος Εύοσμος Ιωάννης Παπαγιαννόπουλος

Δυσκοιλιότητα τι είναι

Ο όρος δυσκοιλιότητα σημαίνει γενικά, δυσκολία κατά την κένωση. Η δυσκολία κατά την αφόδευση ποικίλη στην ερμηνεία από ασθενή σε ασθενή. Η δυσκολία μπορεί να αναφέρεται στην εβδομαδιαία συχνότατα, στην προσπάθεια κατά την κένωση, στον χρόνο που διαρκεί η κένωση, στη δυσφορία ή τον πόνο κατά την αφόδευση κτλ.

Γενικά ένα άτομο χαρακτηρίζεται δυσκοίλιο όταν οι κενώσεις αποτελούνται από μικρή ποσότητα σκληρών κοπράνων, συνήθως λιγότερο από 3 φορές την εβδομάδα ενώ προσλαμβάνει τουλάχιστον 19 gr φυτικών ινών ημερησίως.

Πρόσφατα δημοσιεύματα δείχνουν αύξηση του φαινομένου, κυρίως σε κοινωνικά προηγμένες χώρες, εκτιμώντας ότι η συχνότητα εμφάνισης στον γενικό πληθυσμό κυμαίνεται μεταξύ 20 με 40%. Μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής υπολογίζεται ότι το ετήσιο κόστος για την αγορά καθαρτικών είναι περίπου 8 εκατομμύρια δολάρια.

Δυσκοιλιότητα ορισμός

Το φαινόμενο της δυσκοιλιότητας από άποψη ερμηνείας, κλινικής εικόνας, κατηγοριοποίησης, διαχείρισης καθώς και ιατρικής αποτελεί ακόμη θέμα υπό μελέτη. Σύμφωνα με έρευνες που στηρίχθηκαν σε ερωτηματολόγια που συμπληρώθηκαν από τον γενικό πληθυσμό με τυχαία δείγματα, η ερμηνεία της δυσκοιλιότητας ποικίλλει μεταξύ

• της περιστασιακής εβδομαδιαίας εκκένωσης,
• τον παρατεταμένο απαραίτητο χρόνο για την ολοκλήρωση της κένωσης
• τον τύπο των κοπράνων που έχουν εκκενωθεί,
• την ανάγκη χρήσης καθαρτικών σκευασμάτων

Περίπου 4 εκατομμύρια άνθρωποι στις Ηνωμένες Πολιτείες αναφέρουν συμπτώματα που χαρακτηρίζουν την δυσκοιλιότητα. Η δυσκοιλιότητα είναι την πιο συχνή αιτία επίσκεψης σε  γαστρεντερολόγο, με αποτέλεσμα 2,5 εκατομμύρια ιατρικές επισκέψεις ετησίως.

Σε μια άλλη έρευνα σε τυχαίο δείγμα πληθυσμού, πραγματοποιήθηκε προσπάθεια ορισμού της φυσιολογικής κένωσης, ώστε να αποτελέσει το μέτρο σύγκρισης βάση του οποίου μπορεί να οριστεί η δυσκοιλιότητα. Ετσι δυσκοιλιότητα σημαίνει η δυσκολία κένωσης που αντιπροσωπεύεται από τον αριθμό των κενώσεων οι οποίες δεν υπερβαίνουν τις 3 την εβδομάδα, επί απουσία χρήσης καθαρτικών.

Ωστόσο, γίνονται δεκτοί περαιτέρω ορισμοί της δυσκοιλιότητας, για παράδειγμα:

• η έντονη προσπάθεια που απαιτείται για την αφόδευση,
• η παρουσία μικρών και σκληρών κοπράνων,
• η ανάγκη αφόδευσης σε πολλές κενώσεις

Δυσκοιλιότητα και χρόνος διόδου της τροφής

Από την στιγμή που εισέρχεται στον οργανισμό τροφή από τον στόμα ο χρόνος διέλευσης απο τόλο τον γαδτρεντερικό σωλήνα και η αποβολή της από τον πρωκτό μελετήθηκε σε ιατρικές ερευνες. Εκτιμήθηκε μέσω της κατάποσης μικρών ακτινοσκιερών δειγμάτων, και μελετήθηκε από μια σειρά ακτινογραφιών, σε απόσταση ωρών μεταξύ τους μέχρι την πλήρη αποβολή τους.  Βρέθηκε λοιπόν, ότι σε ενήλικους ασθενείς, η διέλευση της τροφής απαιτεί περίπου 68 ώρες.

Αν λοιπόν η διέλευση υπερβεί την τιμή αναφοράς των 68 ωρών τότε μπορούμε να μιλήσουμε για αργή διέλευση και συνεπώς για έναν υπότυπο δυσκοιλιότητας, την δυσκοιλιότητα βραδείας διόδου.

Σε αντίθεση με ό,τι συνήθως πιστεύεται, η δυσκοιλιότητα δεν είναι σε όλες τις περιπτώσεις μια ασθένεια, αλλά μια έκφραση συμπτωμάτων από διαφορετικές μεταξύ τους κλινικές οντότητες και όχι απαραίτητα αρρώστιες.

Δυσκοιλιότητες, επιπλοκές

Οι επιπλοκές της χρόνιας δυσκοιλιότητας περιλαμβάνουν:

•   Αιμορροΐδες

Οι αιμορροΐδες είναι αγγειακοί σχηματισμοί-αγγειακά μαξιλαράκια ( αρτηριακά και φλεβικά πλέγματα) στο τελικό τμήμα του παχέος εντέρου που ονομάζεται ορθό και πρωκτός / πρωκτικός σωλήνας.Όλοι οι άνθρωποι έχουν αιμορροΐδες. Αυτά λοιπόν τα αγγειακά μαξιλαράκια (vascular cushion)

• Ραγάδα πρωκτού
  

Η Ραγάδα πρωκτού αποτελεί ένα μικρό σχίσιμο στον λεπτό ιστό (βλεννογόνο) που καλύπτει τον πρωκτό. Οι ραγάδες πρωκτού μπορεί να εμφανιστούν μετά από το πέρασμα σκληρών κοπράνων κατά την αφόδευση, μετά από έντονες διαρροϊκές κενώσεις, μετά από τραύμα. Οι ραγάδες πρωκτού προκαλούν τυπικά πόνο και απώλεια αίματος κατά την διάρκεια της κένωσης. Επίσης μπορεί να προκαλέσουν σπασμό στον μυϊκό δακτύλιο στο άκρο του πρωκτικού σωλήνα (σφιγκτήρας του πρωκτού).

• Κόπρανα που δεν μπορούν να αποβληθούν και συσσωρεύονται στο ορθό. Η χρόνια δυσκοιλιότητα μπορεί να προκαλέσει συσσώρευση σκληρυσμένων κοπράνων και αδυναμία αποβολής
• Πρόπτωση ορθού. Εκδηλώνεται με το παχύ έντερο να προεξέχει από τον πρωκτό. ωφείλεται στην έντονη προσπάθεια κατα την αφόδευση και τις πιέσεις που ασκούνται στην περιοχή σε περιπτώσεις προδιαθεδης ή ανατομικών αλλοιώσεων.

Θεραπεία Δυσκοιλιότητας

Δίαιτα πλούσια σε φυτικές ίνες και λήψη υγρών

Η θεραπεία της ιδιοπαθούς δυσκοιλιότητας ξεκινά με την αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες. Μια δίαιτα πλούσια σε φυτικές ίνες σε συνδυασμό με την λήψη ικανούς ποσότητας υγρών έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του όγκου και της ενυδάτωσης των κοπράνων. Οι μελέτες δείχνουν ότι σε περιπτώσεις που δεν υπάρχει δυσκοιλιότητα  βραδείας διάβασης ή λειτουργική διαταραχή της αφόδευσης, οι φυτικές ίνες που προσλαμβάνονται με διατροφή βοηθούν στην μείωση των συμπτωμάτων.

Δυσκοιλιότητα και Σωματική δραστηριότητα

Η ήπια σωματική άσκηση, με συχνότητα 3 -5 φορές την εβδομάδα φαίνεται να βελτιώνει την ποιότητα ζωής των ασθενών με δυσκοιλιότητα. Δεν αλλάζει παρόλα αυτά την σύσταση των κοπράνων , μαλακά , κανονικά, σκληρά, ούτε και την συχνότητα με την οποία ο ασθενής αφοδεύει.

Δυσκοιλιότητα και Συμπληρώματα φυτικών ινών

Τα είδη συμπληρωμάτων φυτικών ινών αποτελούνται κυρίως από

• Πίτουρα σιταριού και καλαμποκιού
• Το ψύλλιο αποτελεί τους σπόρους του φυτού πλαντάγκο. Έχει τόσο καθαρτικές όσο και υπακτικές ιδιότητας. Το ψύλλιο απορροφά μεγάλες ποσότητες νερού και προκαλεί διόγκωση των κοπράνων. Όταν έρχεται σε επαφή με το νερό , ο φλοιός του μετατρέπεται σε γέλη. Μπορεί με τον τρόπο αυτό να βελτιώσει την συχνότητα των κενώσεων και την ποιότητα των κοπράνων βοηθώντας στην ομαλή αποβολή τος από τον πρωκτό.

Βιβλιογραφία

1. Constipation: Evaluation and Management. Bhairvi Jani, MD Elizabeth Marsicano, MDcorresponding author
2. Recent advances in understanding and managing chronic constipation. David O. Prichard, Conceptualization, Writing – Original Draft Preparation, Writing – Review & Editing1 and Adil E. Bharucha, Conceptualization, Writing – Original Draft Preparation, Writing – Review & Editinga,2

Το παραπάνω άρθρο διέπεται από ιατρική δεοντολογία, βασίζεται σε διεθνή ιατρικά άρθρα, δεν είναι διαφημιστικό και ο σκοπός του είναι η σύντομη ενημέρωση του κοινού. Η ανάγνωση του δεν υποκαθιστά την επίσκεψη στον ειδικό χειρουργό πρωκτολόγο, ούτε παρέχει κατευθυντήριες οδηγίες που θα οδηγήσουν το κοινό σε λανθασμένα συμπεράσματα