Ομφαλοκήλη | Χειρουργός Εύοσμος  Ιωάννης Παπαγιαννόπουλος

Ομφαλοκήλη

Τι είναι η ομφαλοκήλη

Η ομφαλοκήλη συμβαίνει όταν βγαίνει προς τα έξω (προπίπτει) ένα σπλάγχνο διαμέσω ενός ανοίγματος ανάμεσα στους μύες της κοιλιάς, στην περιοχή του ομφαλού. Η ομφαλοκήλη αποτελεί το 10% του συνόλου των διαφόρων κηλών του κοιλιακού τοιχώματος.

Κλινικά εκδηλώνεται με μία διόγκωση στην περιοχή του ομφαλού.

Ομφαλοκήλη, ποιες είναι οι αιτίες που την προκαλούν

Ομφαλοκήλη λοιπόν είναι η κλινική οντότητα κατά την όταν πρήζεται ή βγαίνει προς τα έξω ο ομφαλός λόγω αδυναμίας των μυών της κοιλίας στην περιοχή του ομφαλού. Η ομφαλοκήλη εμφανίζεται πιο συχνά σε γυναίκες λόγω εγκυμοσύνης και σε άτομα που είναι υπέρβαρα.

Η ομφαλοκήλη στους ενήλικες είναι επίκτητη (9 στους10) και συναντάται με μεγαλύτερη συχνότητα στις γυναίκες και σε ασθενείς με καταστάσεις όπου υπάρχει αυξημένη ενδοκοιλιακή πίεση  όπως εγκυμοσύνη, παχυσαρκία, ασκίτης, και οποιαδήποτε κατάσταση χρόνιας κοιλιακής διάτασης.

Ομφαλοκήλη συμπτώματα

Τα πιο συχνά σημεία και συμπτώματα είναι

• Φούσκωμα στην περιοχή του ομφαλού που συνήθως αυξάνεται με το φτάρνισμα, το βήχα, την άρση βαρών κτλ.
• Πόνος ή αίσθηση βάρους όπως και ενόχληση δτην περιοχή του ομφαλού
• Απότομη εμφάνιση πόνου, έντονου που δεν υποχωρεί (πιθανή περίσφιξη που αποτελεί επείγουσα χειρουργική κατάσταση)

Ομφαλοκήλη, πως γίνεται η διάγνωση

Η διάγνωση πραγματοποιείται με την κλινική εξέταση και την βοήθεια απεικονιστικών εξετάσεων όπως υπερηχογράφημα ή αξονική τομογραφία. 

Ομφαλοκήλη, τι προβλήματα μπορεί να προκαλέσει

Στην περιοχή του ομφαλού σε περιπτώσεις αυξημένης ενδοκοιλιακής πίεσης που από το εσωτερικό της κοιλιάς πιέζει προς τα έξω, στο σημείο του ομφαλικού δακτυλίου που αποτελεί ένα αδύναμο σημείο (ευένδοτο σημείο) και σε συνδυασμό με μείωση της ικανότητας των μυών (εξασθένιση μυών), να διατηρούν κλειστό το ευένδοτο σημείο, το τελευταίο μετατρέπεται σε μικρό άνοιγμα (στόμιο κήλης) από όπου βγαίνει προς έξω ένα σπλάγχνο (περιεχόμενο της κήλης) και δημιουργεί την ομφαλοκήλη.

Στην συνέχεια, στις περιπτώσεις όπου το σπλάγχνο μπαίνει και βγαίνει ελεύθερα, ανάλογα με τις αυξομειώσεις της ενδοκοιλιακής πίεσης ή κάποιας υφιστάμενης παθολογικής κατάστασης, η ομφαλοκήλη ονομάζεται μη επιπλεγμένη ή αυτόματα ανατασσόμενη για τον λόγω ότι βγαίνει (προπίπτει) και επιστρέφει εντός της κοιλίας (ανατάσσεται) χωρίς χειρισμούς. Με απλά λόγια αυτόματα ανατασσόμενη σημαίνει ότι όταν αυξάνεται η ενδοκοιλιακή πίεση (πχ άρση βάρους, επεισόδιο βήχα κτλ) υπάρχει πρόπτωση σπλάγχνου, όταν έχουμε μείωση ενδοκοιλιακής πίεσης (πχ ξαπλώνουμε σε ύπτια θέση) έπειστρέφει το σπλάγχνο στην κοιλία.

Η ομφαλοκήλη σε περιπτώσεις που το περιεχόμενο δεν ανατάσσεται αυτόματα ονομάζεται μη ανατασσόμενη και είναι επιπλεγμένη. Περιπτώσεις επιλεγμένης ομφαλοκήλης αποτελούν επίσης η αποφραγμένη, η περισφιγμένη και η φλεγμαίνουσα.

Το στόμιο της ομφαλοκήλης συνήθως είναι μικρής διαμέτρου 2-3 εκατοστά, με αποτέλεσμα κάποιες φορές το σπλάγχνο να εγκλωβίζεται στο στόμιο και να μην ανατάσσεται αυτόματα. Η ομφαλοκήλη ονομάζεται στις περιπτώσεις αυτές μη ανατασσόμενη. Στη συνέχεια εάν το περιεχόμενο σπλάγχνο παγιδευτεί στο στόμιο μπορεί να έχει σοβαρή διαταραχή στην αιμάτωση μεχρι και διακοπή με αποτέλεσμα την νέκρωση.  Η περίπτωση αυτή αποτελεί επείγουσα χειρουργική κατάσταση και χρήζει άμεσης χειρουργικής θεραπείας.

Ομφαλοκήλη και επιλογές θεραπείας 

Η θεραπεία της ομφαλοκήλης είναι η χειρουργική της αποκατάσταση.

Το χειρουργείο μπορεί να πραγματοποιηθεί με ανοιχτή τεχνική ή λαπαροσκοπικά.

Ομφαλοκήλη αποκατάσταση με ανοιχτή τεχνική

Με μία τομή δίπλα ή κάτω από τον ομφαλό πραγματοποιείται ανάταξη του περιεχομένου και αποκατάσταση του στομίου με ράμματα ή τοποθέτηση πλέγματος αναλόγως την περίπτωση.

Λαπαροσκοπική αποκατάσταση ομφαλοκήλης

Ο ασθενής τοποθετείται στο χειρουργικό τραπέζι σε ύπτια θέση και το δέρμα καθαρίζεται και απολυμαίνεται με ειδικά αντισηπτικά διαλύματα, όπως η ιωδιούχος ποβιδόνη (Betadine) και δημιουργείται χειρουργικό πεδίο.

Η προσπέλαση του χειρουργικού πεδίου στη λαπαροσκοπική χειρουργική γίνεται μέσω ειδικών εργαλείων – σωλήνων εργασίας – trocars που εισάγονται στην περιτοναϊκή κοιλότητα από μικρές τομές στο δέρμα. Συνήθως 3 τομές και αντίστοιχα τροκάρ είναι αρκετά για την ολοκλήρωση λαπαροσκοπικής αποκατάστασης ομφαλοκήλης. Μετά την πρώτη τομή και τοποθέτηση του πρώτου τροκάρ, για να υπάρχει ο κατάλληλος χώρος εργασίας στη κοιλιακή κοιλότητας (περιτοναϊκή κοιλότητα) ώστε να εφαρμοστεί η τεχνική αποκατάστασης της ομφαλοκήλης γίνεται εμφύσηση αερίου (διοξείδιο το άνθρακα). Το φούσκωμα με αέριο της περιτοναϊκής κοιλότητας που διαχωρίζει τα ενδοκοιλιακά όργανα από το κοιλιακό τοίχωμα βελτιώνοντας την οπτική και παρέχοντας τον απαραίτητο χώρο εργασίας για τη χρήση των λαπαροσκοπικών χειρουργικών εργαλείων ονομάζεται πνευμοπεριτόναιο.

Διαμέσω του πρώτου τροκάρ εργασίας εισάγεται μία ειδική βιντεοκάμερα – λαπαροσκόπιο και υπό άμεση όραση τα υπόλοιπα δύο τροκάρ.

Κατόπιν αναγνωρίζεται η ομφαλοκήλη και ανατάσσεται το περιεχόμενο της στην περιτοναϊκή κοιλότητα στο χώρο δηλαδή που βρισκόταν πριν την πρόπτωση του. Μετά την προετοιμασία του κηλικού χάσματος και του κηλικού σάκου ακολουθεί η φάση επιλογής του κατάλληλου σε διαστάσεις και ποιότητα πλέγματος. Το πλέγμα πρέπει να καλύψει το κηλικό χάσμα και τουλάχιστον 5 εκ υγειούς τοιχώματος πέριξ του κηλικού στομίου. Το πλέγμα που χρησιμοποιείται για την λαπαροσκοπική αποκατάσταση ομφαλοκήλης φέρει δύο διαφορετικές επιφάνειες και έχει αυξημένο κόστος. Η μία επιφάνεια είναι λεία και προσανατολίζεται προς τα σπλάγχνα. Αυτή η επιφάνεια έχει δομικά χαρακτηριστικά που αποτρέπουν τη συγκόλληση (σύμφυση) των διαφόρων οργάνων της κοιλιάς (π.χ. έντερο) στο πλέγμα. Η άλλη επιφάνεια είναι τραχεία και έχει πόρους που επιτρέπουν την ανάπτυξη συμφύσεων ώστε να κολλάει στο τοίχωμα. Με τον τρόπο αυτό ΄΄κολλώντας΄΄ το ειδικό εμβάλωμα στο τοίχωμα που υπήρχε πριν το χάσμα διαμέσω του οποίου έβγαινε το περιεχόμενο σπλάγχνο, αποκαθίσταται το κοιλιακό τοίχωμα και καταργείται η ομφαλοκήλη.

Τέλος καταργείται το πνευμοπεριτόναιο, ελέγχεται το χειρουργικό πεδίο και συρράβονται η χειρουργικές τομές.

Το παραπάνω άρθρο διέπεται από ιατρική δεοντολογία, βασίζεται σε διεθνή ιατρικά άρθρα, δεν είναι διαφημιστικό. Ο σκοπός του είναι η σύντομη ενημέρωση του κοινού. Η ανάγνωση του δεν υποκαθιστά την επίσκεψη στον ειδικό χειρουργό, ούτε παρέχει κατευθυντήριες οδηγίες που θα οδηγήσουν το κοινό σε λανθασμένα συμπεράσματα